Διαμόρφωση χώρου έκθεσης γλυπτικής στο Λόφο Φιλοπάππου

Όταν οι ήρωες της ταινίας Wasted Υοuth αντικρίζουν αυτήν την θέα της Αθήνας και μετά περπατούν σ' ένα παλιό νταμάρι με μεταλλικά δοκάρια μέσα στο βράχο, η περιέργεια σου τουλάχιστον εξάπτεται να ανακαλύψεις και συ αυτόν τον χώρο μέσα στην πόλη..

Και σήμερα ήταν από τις φορές, που το ανούσιο σερφάρισμα στο Internet τυχαία απέδωσε καρπούς.
Πρόκειται για Διαμόρφωση χώρου έκθεσης γλυπτικής στο Λόφο Φιλοπάππου των Αντώνη Νουκάκη και Μπούκης Μπαμπαλου Νουκάκη.
Το έργο ήταν μέρος του ευρύτερης μελέτης «Συνολική Ανάδειξη Λόφου Φιλοπάππου», στο πλαίσιο της «Ενοποίησης των Αρχαιολογικών Χώρων της Αθήνας». Η περιοχή αυτή, αν και περιλαμβάνεται στο περίγραμμα του αρχαιολογικού χώρου, δεν περιέχει αρχαιολογικά ευρήματα, γι’ αυτό προτάθηκαν δραστηριότητες που απευθύνονται στην πόλη: το νέο Θεάτρο Λαϊκών Χορών Δόρας Στράτου, που όμως δεν υλοποιήθηκε & μία διαμόρφωση υπαίθριας έκθεσης γλυπτικής.

Όπως διαβάζουμε στο site των αρχιτεκτόνων: " Ο χώρος, πυθμένας ενός λατομείου, χαρακτηρίζεται από “κλειστότητα” και ορίζεται κυρίως από την κατακόρυφη επιβλητική παρειά του λατομημένου βράχου και από χαμηλότερες εδαφικές εξάρσεις. Ο τόπος είναι απόλυτα ορισμένος. Εσωστρεφής, περίκλειστος, ένα ανοιχτό δωμάτιο, καθώς η βλάστηση δημιούργησε ένα δεύτερο όριο πέρα από αυτό του βράχου. Η ιδέα της διαμόρφωσης στηρίζεται στη σχέση των εννοιών χώρος-χρόνος. Η σύνθεση διακρίνεται σε τρία μέρη που ορίζονται από αντίστοιχες κατασκευές:

 Η πύλη, σημείο μετάβασης και πέρασμα του ορίου ανάμεσα σε δύο «κόσμους». Περιλαμβάνει τα στοιχεία σήμανσης, και το περίπτερο ελέγχου και πληροφοριών. Η πορεία. Αφορά σε μια διαδικασία περιπλάνησης μέσω ενός συνόλου χώρων σε διαφορετικά επίπεδα και με διαφορετικές δυνατότητες οργάνωσης και παρουσίασης εκθεμάτων. Η παλινδρομική αυτή διαδρομή, επιμηκύνει το χρόνο και τη διάρκεια της περιπλάνησης, δίνοντας άλλη διάσταση στη βιωματική εμπειρία του χώρου. Η στοά, κατάληξη της πορείας. Εξυπηρετεί την ανάγκη δημιουργίας ενός ορισμένου τόπου και ενός εξειδικευμένου περιβάλλοντος. Η έκταση, η μορφή και η υλικότητα θα καθορίζεται κάθε φορά από το περιεχόμενο και τις οργανωτικές ιδέες της έκθεσης. Ο χώρος δεν είναι μονοσήμαντος ως προς τη δυνατότητα, αλλά μπορεί να αναλάβει μια ποικιλία από διαφορετικές δράσεις και εκδηλώσεις."

 

 Κάτοψη χώρου έκθεσης και θεάτρου και απόψεις του χώρου μετά την ολοκλήρωση (πηγή: Οδυσσέας Σγούρος)

Το έργο υλοποιήθηκε μερικώς το 2003, αλλά συνάντησε τις αντιδράσεις των κατοίκων της περιοχής, όπως διαβάζουμε στο blog τους, οι οποίοι φοβούνται την ιδιωτική αξιοποίηση του λόφου, το μη αντιστρέψιμο της κατασκευής ("τόνοι τσιμέντου και σιδήρου"), την όχληση από κάποιο παρεκείμενο αναψυκτήριο και την διαταραχή του οικοσυστήματος του λόφου. Αντιπροτείνουν μάλιστα στο συγκεκριμένο "ξερό" σημείο παιδική χαρά τύπου Πικιώνη, κατά λέξη από φυλλάδιο τους.

Tο έργο έχει παρουσιαστεί και στην 3η Biennal Europea de Paisatge de Barcelona 2003, ενώ η Μπούκη Μπαμπάλου-Νουκάκη είναι καθηγήτρια Αρχιτεκτονικού και Αστικού Σχεδιασμού στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών ΕΜΠ.

 Το 2009 είχε πραγματοποιηθεί μονογραφική έκθεση με όλο το έργο των αρχιτεκτόνων στο Κέντρο Αρχιτεκτονικής Μεσογείου/ ΚΑΜ στα Χανιά, όπως μάθαμε στο blog του αρχιτέκτονα Οδυσσέα Σγούρου.